Kora Key en haar jongere broertje Jan zijn nog maar 13 en 7 jaar oud als hun vader in Oegstgeest wordt opgepakt door de nazi’s. Piek verloor zijn broer Aat. Hun laatste contact was in het Oranjehotel. De opa van Jolanda Zuur, Jacobus Zuur is ook vermoord. Zij heeft hem nooit gekend. Dit is het verhaal van vier nabestaanden die een familielid verloren door een Duitse vergeldingsactie op 8 maart 1945. In Kamp Amersfoort worden zondag de 47 slachtoffers herdacht.
In de nacht van 6 op 7 maart 1945, vlak voor de bevrijding, stuit een verzetsgroep in de buurt van de Woeste Hoeve op de Veluwe bij toeval op de auto van SS-officier Hanns Rauter. Hij was hoofdverantwoordelijke voor de vervolging en onderdrukking van het Nederlandse verzet en medeverantwoordelijke voor de deportatie van de Nederlandse Joden. De auto wordt beschoten en Rauter raakt bij de aanslag gewond.
Op 8 maart, werden door de nazi's 49 verzetsmannen 's ochtends vroeg gefusilleerd aan het einde van de schietbaan bij Kamp Amersfoort. Van die mannen kwam bijna de helft uit Den Haag. Ook op andere plekken in het land werden verzetsmannen vermoord als wraak voor de onbedoelde aanslag op SS-chef Rauter. In totaal vielen er 263 slachtoffers. Daarmee was het de grootste massa-executie in ons land in de Tweede Wereldoorlog.
Het verhaal van Aat Nooy van der Kolff
Een van de slachtoffers is Aat Nooy van der Kolff. Aat was een student medicijnen en zat bij het verzet. 'Vijfde compagnie, tweede groep. Ze overvielen distributiekantoren en gaven joden een veilig adres', vertelt zijn broer Piek.
'Ik zag mijn broer met een revolver' - Piek Nooy van der Kolff
Hij wist helemaal niet dat zijn broer bij het verzet zat. 'Ik stapte zijn slaapkamer binnen en zag dat hij met een revolver bezig was. Hij zei: 'Donder op!' Ik vroeg of ik kon helpen.' Piek was destijds 19. 'Ik heb een paar dingen kunnen doen, onder struiken bij het kantoor van de SD in Den Haag gelegen en opschrijven wie er naar binnen en buiten ging.'
Aat werd in 1944 verraden en op transport gezet. Pas een jaar later hoorde Piek van een vrouw op de fiets dat zijn broer dood was. 'Ik heb nooit begrepen hoe ze wisten waar ik zat.'
Het verhaal van Jacobus Zuur
Het verhaal van Jacobus Zuur is bijzonder. Tijdens het voorbereiden van de herdenking in Amersfoort zijn nabestaanden van de vermoorde mannen opgespoord. Bijna iedereen was getraceerd, op één na. De stichting ging op zoek naar familieleden van Jacobus. Via Omroep West is er een dochter in Denemarken gevonden. Kleinkinderen van Jacobus uit Den Haag reageerden ook.
Een van hen is Jolanda Zuur. Zij kent pas een paar jaar het verhaal van haar opa. 'Vreselijk toen ik er achter kwam. Dan denk ik aan mijn vader. Misschien heeft hij het nooit verwerkt, want hij heeft er nooit over gesproken.'
Het verhaal van de Leidse Jacob Key
Kora Key en haar jongere broertje Jan zijn nog maar 13 en 7 jaar oud als hun vader in Oegstgeest wordt opgepakt door de nazi’s. De dag van zijn arrestatie is ook de laatste dag dat ze hem zien, want een paar weken later wordt de verzetsman doodgeschoten in kamp Amersfoort. Aanstaande zondag is dat precies 75 jaar geleden en dus gaan broer en zus samen naar de herdenking.
'De telefoon ging, kort gesprek, hoed op, das om en weg was hij' - Jan Key
De Leidse verzetsman Jacob Key wordt op 19 januari 1945 gearresteerd door de Duitse bezetter. 'Het moment dat hij die dag de deur uit rende staat me nog helder voor de geest', zegt Jan Key. 'De telefoon ging, kort gesprek, hoed op, das om weg was hij. Daarna heb ik hem nooit meer gezien.'
Zijn zus Kora Key (toen 13) herinnert zich dat hij na dat telefoontje naar een huis ging waar de Duitsers al op hem zaten te wachten. 'Niet lang daarna hoorden we dat hij gevangen zat in het Oranjehotel in Scheveningen.'
